Het dorp Falmagne ligt op 9 km van Dinant en op 11,5 km van Beauraing, op een terras van de rivier met dezelfde naam. De bewoning is vrij verspreid, rondom een groot grasplein met bomen, met daarrond tal van hoeves en grote huizen uit de achttiende eeuw. Hoogte: 239 m aan de laagste trap van de kerk. Oppervlakte: 962 ha.
Oudste vermelding: 946 (Herbillon), in 885: FALMANIA
Etymologie : "FALMANA" = Famenne. Het dorp bevindt zich op de uiterste grens van de Famenne. De naam zou komen van het Keltische "falm", een soort wind (plateau van Hubbese).
Bijnamen: In Falmagne, lès panses d'aragne = de spinnenbuiken
Een stukje geschiedenis
De vele resten van de steentijd en het bestaan van een neolithische nederzetting in het gehucht "plateau d'Hulbise" vertellen dat hier heel wat mensen woonden, en getuigen van een heuse nijverheid die tot Mesnil-St-Blaise reikte.
De zeldzame overblijfselen uit de Romeinse tijd werden gekoppeld aan de vondsten in Merovingische graven die in de gehuchten "Try de l'église", "Campagne de Bry" en "Crévia" werden ontdekt.Â
Falmagne werd dus blijkbaar doorlopend bewoond, maar de eigenlijke geschiedenis begint in de twaalfde eeuw, meer bepaald in 1163, de datum waarop het domein van Falmagne aan de abdij van Waulsort geschonken wordt. De schenkingsakte maakt gewag van de «nobele en vrije» familie van de Falmagne. Deze familie bekleedde inderdaad belangrijke politieke en maatschappelijke functies in en buiten het graafschap Namen.
Dat een aantal leden van deze dynastie beslissen om hun goederen af te staan aan de abdij van Waulsort is gewoon omdat het dorp Falmagne, een vrij leen of erfgrond, zodanig onder de opvolgers versnipperd was dat de opbrengsten van elk deel niet langer volstonden om de kosten van ieder familielid te dekken.
Het domein van de Falmagnes valt samen met het grondgebied van een parochie, waarvan het bestaan bevestigd is vanaf de tiende eeuw. De kerk is een collegiale met vier prebenden (geestelijke titel waaraan inkomsten verbonden zijn). Ze is gewijd aan de heilige Pancratius en heeft 1 kapel die aan de heilige Genoveva opgedragen is. De abdij, die in handen van Waulsort is, blijft tijdens het hele ancien régime eigenaar van de grond en deelt het leen met de families Nychenne (einde veertiende eeuw), Eve en Brandebourg (heren van Château-Thierry in de zestiende eeuw), en Beaufort-Spontin (1708).
Falmagne wordt een gemeente in het kader van de reorganisatie van het grondgebied onder de Franse Revolutie.
Erfgoed
De kerk: Van de collegiale kerk van Falmagne, die vanaf de twaalfde eeuw wordt vernoemd en bediend wordt door vier kannuniken, rest niets meer. Deze domaniale kerk die aan de heilige Pancratius (gestorven in de derde eeuw) werd gewijd, was volgens een tekst uit 1163 ommuurd door verschillende constructies, waaronder één van steen, en had een indrukwekkende toren.
Als parochie was Falmagne autonoom tot de Franse Revolutie uitbrak. In die tijd werd ze samengevoegd met Falmignoul, tot in1885.
De huidige kerk dateert van 1700 en troont in het midden van de ‘bebouwing’. Dit gebouw van kalksteen in romaanse stijl werd tussen 1885 en 1887 verbouwd, wegens de bevolkingsgroei en omdat Falmagne weer een afzonderlijke parochie werd. Deze veranderingen zijn het werk van de Dinantse architect Rostenne. Er werden een toren, een travee en schoormuren toegevoegd en ook de ramen ondergingen wijzigingen. In 1888 kwam er een oksaal bij. Het huidig perron is een toevoeging van 1938.
Het interieur is hoofdzakelijk achttiende-eeuws, maar de doopvonten zijn waarschijnlijk de enige getuigen van de oude collegiale, en dateren uit de dertiende eeuw voor de stenen kuip en uit de zeventiende eeuw voor het messing deksel. Ook hier is de kerk, net als in Dréhance, aan de heilige Genoveva gewijd.
Ferme d'En Haut
de ‘ferme d'En Haut’ ligt boven aan de rue de la Restauration. Dit mooi, halfgesloten homogeen geheel van afgevlakte kalkbreukstenen en blauwe hardsteen, heeft een U-vorm. Links staan de stallen en rechts de schuur. Het geheel werd in 1767 en 1768 gebouwd.
De molen
de molen van Falmagne is maar weinig bekend, omdat hij in de rue des Etangs ligt, in het westen van het dorp, en dus afgelegen in het groen van de kleine ingesneden vallei van de rivier de Falmagne.